‘Zou hij dat zo zeggen?’ Mijn schrijfmaatje Heidi kijkt me vragend aan.
We zijn na lange tijd opnieuw bij elkaar. Zij heeft weer een stuk van mijn boek Rode draden gelezen, deel 2 van de Rode Trilogie. Al vijf en een half jaar lezen wij regelmatig onregelmatig bij elkaar mee tijdens het schrijven van onze boeken. Een fantastische samenwerking, waar ik zo dankbaar voor ben. We lezen elkaars werk, verser dan vers soms, als niemand anders er ook nog maar een blik op heeft mogen werpen. Versies 0.0, the raw material, letterlijk from scratch om het maar zo te zeggen. Zonder Heidi was mijn eerste boek, Rode handen er nooit geweest. Een betere schrijfmaat kan ik me niet wensen.
Heidi houdt me scherp, heel erg in de tijd waar ik me op dat moment bevind (‘Denk je dat hij in de middeleeuwen het woord ‘cultuurshock’ zal hebben gebruikt?’) en blijft goed letten op mijn zwakke punten.
Hele hoofdstukken heeft ze soms geen enkel commentaar. ‘Ik word er helemaal ingezogen. Het leest als een trein.’
Kijk, dat is goed. Dat wil ik. Ik wil dat mensen vergeten dat ze aan het lezen zijn. Ik wil dat ze IN het verhaal zitten, de mest in de stallen ruiken, het gekrijs en gekreun op het slagveld horen, de smaak van een warm, opgewonden lijf proeven en de wanhoop van de hoofdpersoon voelen. Ik wil dat ze de karakters in het verhaal kennen, alsof het hun eigen allerbeste vriend sinds eeuwen is; dat ze ook verlangen naar hun vroegere lichaam van een krachtige krijger; of dat ze compleet in de war raken, omdat herinneringen uit vorige levens door hun huidige belevingen heen gaan lopen.
Ik wil dat mijn lezer opgenomen wordt in het verhaal, onderdeel wordt van iedere persoon die erin leeft en van iedere gebeurtenis die plaatsvindt. Ik wil dat als mensen mijn boeken lezen, het ook hun wereld wordt, dat het diep verborgen dingen triggert. Ik wil dat hun energie met mijn verhaal verstrengeld raakt. Al is het misschien alleen maar op het moment dat hun ogen over mijn woorden glijden.
En dan komt Heidi bij een stuk dat rood ziet van de correcties.
Oeps…
‘Ik heb dit keer op keer opnieuw gelezen, ik werd er steeds weer uitgegooid. Voor mij werkt het niet.’
Ai…
Ze beseft hoe belangrijk deze scene is. Dit is een sleutelmoment in de hele trilogie. Deze scene moet goed zijn. Dit moet heel zuiver werken. Het moet rauw zijn, schrijnen. Tot op het bot raken. Hier moeten de mensen volledig meegenomen worden in de belevingen van de hoofdpersoon. En dat gebeurt dus niet…
Gelukkig is dit pas versie 0.0. Alle tijd om het precies goed te krijgen. Al gauw wordt duidelijk wat er aan schort. Het is niet direct genoeg. Als de schrijver te veel afstand neemt en te beschouwelijk wordt, raak je als lezer uit verbinding met het personage. Dat kan heel goed werken op bepaalde momenten, maar andere keren gooit het je koud uit de beleving. Dat moet anders. Ik zie het. Komt goed. Ik ga de scene herschrijven en weet zeker dat hij precies het effect gaat hebben dat ik beoog.
Met één vraag worstel ik nog… Zou hij dat zo zeggen?
Euh, ja… Dat heb ik namelijk letterlijk zo gezegd. Ik kan het me nog heel goed herinneren.
Een deel van mijn romans is fictie. Wel geïnspireerd door ware gebeurtenissen, zeg ik altijd. En misschien een tikje meer dan bij een gemiddelde romanschrijver. Een ander deel van mijn romans vertelt echter over ware gebeurtenissen. Mijn herinneringen uit mijn vorige bestaan als de Hongaarse bastaard Tas. Natuurlijk zijn herinneringen geen feiten. Ze zijn volkomen subjectief. En het echte verhaal kan soms beter worden overgebracht als je de heilige waarheid loslaat en dingen op een manier vertelt die beter bij de lezer binnenkomt.
Maar er zijn herinneringen, die in mijn ziel gegrift staan. Situaties die ik nog zo helder voor me zie, alsof ze gisteren gebeurd zijn. Woorden die nog altijd letterlijk in mij resoneren. Sleutelmomenten… niet alleen in de roman, maar in mijn grote Adventure of Lifetimes. En om die om te buigen, te ‘herschrijven’, omdat dan de boodschap misschien beter overkomt?
Nee… soms moet je geen concessies doen aan de waarheid en moet die letterlijk verwoord worden.
Zou hij dat zo zeggen? Ja, zo heeft hij het gezegd.